Sprawy rozwodowe – jak wygląda procedura?

Sprawy rozwodowe w polskich sądach odbywają się praktycznie codziennie. Coraz więcej małżeństw decyduje się na zakończenie związku i składają pozew rozwodowy. Jednak samo przedłożenie wniosku to tak naprawdę dopiero początek drogi do uzyskania ponownej wolności. Jak wygląda przebieg spraw rozwodowych? Na co należy się przygotować? Jakie dokumenty są konieczne do otrzymania rozwodu? Te i inne informacje można znaleźć, czytając poniższy artykuł.

Rodzaje orzeczenia rozwodu

Zgodnie z prawem sąd podczas sprawy rozwodowej musi określić, kto odpowiada za zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Jeśli zdecyduje, że oboje małżonkowie przyczynili się do rozstania, to bez znaczenia będzie w jakiej części. Natomiast jeśli przesłanki ewidentnie wskazują na jedną osobę, to takie też będzie orzeczenie.

Co prawda, możliwe jest uzyskanie rozwodu bez orzekania o winie, ale tylko wtedy, gdy obie strony sprawy dojdą do porozumienia i zgodnie oświadczą, że nie potrzebują wzajemnie się oskarżać.

Niestety w sprawach rozwodowych często dochodzi do sporów i małżonkowie nie są w stanie znaleźć konsensu. Szczególnie jeśli do oprócz samego rozstania trzeba rozwiązać sprawy dotyczące podziału majątku, czy wychowania dziecka.

Który rodzaj rozwodu jest korzystniejszy?

Osoba, która składa pozew rozwodowy, powinna przemyśleć, czy chce uzyskać orzeczenie o winie. Jeśli zdecyduje się na takie rozwiązanie, to musi wiedzieć, że postępowanie rozwodowe może znacząco się wydłużyć. W trakcie jego trwania sąd będzie musiał rozstrzygnąć, czy rzeczywiście do rozwodu doszło z winy tylko jednego z małżonków. Swoje orzeczenie będzie opierać na zeznaniach i dowodach.

To po stronie składającego wniosek leży obowiązek wykazania, że ma rację i w żadnej, nawet najmniejszej części nie jest winny temu, że nastąpił rozpad małżeństwa. Dla sądu każda przesłanka budząca wątpliwość może być podstawą do tego, że orzeczenie rozwodu nastąpi z winy obojga małżonków.

W przypadku, gdy małżonkowie poza sądem zawrą zgodę i nie będą wnioskować orzekania o winie, to postępowanie potrwa nader krócej, nie będzie bowiem konieczne wnikliwe rozpatrywanie tego, kto doprowadził do rozpadu małżeństwa.

Nie trudno jest więc wyciągnąć wnioski i zauważyć, że korzystniejszy dla stron będzie rozwód bez orzekania o winie. Niestety nie zawsze jest to możliwe i trzeba będzie przygotować się na niemałą batalię przed sądem.

Jak sporządzić pozew rozwodowy?

Jeśli decyzja o rozwodzie została już podjęta i powód (osoba składająca wniosek) jest przekonana, że nie ma już możliwości uratowania małżeństwa, to konieczne jest przygotowanie pozwu o rozwód.

Co prawda, można przygotować go samemu, ale nie mając doświadczeń związanych z prawem, możliwe jest popełnienie błędów lub niedostarczenie wszystkich dokumentów, co doprowadzi do jeszcze większego stresu i dłuższego czasu oczekiwania na pierwszą rozprawę. Kancelaria adwokacka to miejsce, gdzie można uzyskać profesjonalną poradę i pomoc nie tylko podczas składania wniosku, ale też w trakcie całego postępowania.

Adwokat rozwodowy doradzi także, czy warto wnioskować o rozwód z orzekaniem o winie oraz poinformuje powoda, czego może oczekiwać od sprawy rozwodowej.

W pozwie rozwodowym koniecznie muszą się znaleźć następujące informacje:

• Data złożenia pozwu.
• Adres Sądu Okręgowego, do którego został złożony.
• Dane osobowe obu stron postępowania, czyli imiona i nazwiska, numery PESEL, adresy zamieszkania.
• Odpowiednie zatytułowanie pozwu (bez orzekania o winie, z orzeczeniem o winie).
• Oczekiwania, czyli powód musi określić, czego oczekuje od sądu. Mogą to być żądania dotyczące podziału majątku lub opieki, o ile w małżeństwie są małoletnie dzieci.
• Istnieje też możliwość wskazania osoby, która odpowiedzialna będzie za poniesienie kosztów sądowych.
• Uzasadnienie pozwu rozwodowego, czyli wskazanie przyczyny, która doprowadziła do rozkładu pożycia.
• Dowody potwierdzające słuszność uzasadnienia.
• Wyszczególnienie świadków, którzy będą mieli zeznawać w trakcie rozprawy.
• W jakiej wysokości mają zostać nałożone alimenty, o ile małżonkowie posiadają dzieci niepełnoletnie.
• Jeśli na skutek rozwodu konieczny jest także podział majątku, to w pozwie trzeba zamieścić listę dóbr, które należą do każdego z małżonków.

Wraz z pozwem należy do sądu dostarczyć skrócony odpis aktu małżeństwa, skrócone odpisy urodzenia wspólnych małoletnich dzieci oraz dokument potwierdzający uiszczenie opłaty sądowej. Jeśli ma zostać orzeczony rozwód ze wskazaniem o winie, to trzeba dołączyć także dowody.

Pozew musi zostać przedłożony w dwóch egzemplarzach. W zależności od tego, kto będzie go sporządzał (powód lub adwokat rozwodowy) musi zostać oczywiście podpisany.

Jak wygląda postępowanie rozwodowe?

Po tym, gdy sąd otrzyma pozew rozwodowy, który będzie sporządzony zgodnie z prawem i nie będzie miał żadnych braków, rozpoczyna się postępowanie. W pierwszej kolejności do osoby pozwanej zostaje dostarczony odpis pozwu. Jest to czas dla drugiego małżonka, kiedy może przedstawić, jak według niego doszło do rozpadu małżeństwa i z czyjej winy. Może również wskazać tylko nieliczne części pozwu, które zgodnie z jego przekonaniami są błędne lub w ogóle nie zgadzać się na rozwód. Odpowiedź na pozew powinna zostać wysłana w ciągu dwóch tygodni od otrzymania odpisu w dwóch egzemplarzach. Jeżeli ten termin zostanie przekroczony, to sąd ma możliwość nie zezwolić stronie pozwanej na przedstawienie swojego punktu widzenia.

Następnie sąd musi poinformować powoda o tym, jaka odpowiedź na pozew została złożona. Kiedy wszelkie formalności związane z dokumentacją zostaną zatwierdzone, strony zostaną powiadomione o terminie pierwszej rozprawy.

Jak wygląda pierwsza rozprawa rozwodowa?

W składzie sędziowskim zasiadają 3 osoby. Całą rozprawą kieruje Przewodniczący, który jest sędziom zawodowym. Towarzyszą mu dwaj ławnicy. Poza nimi na sali sądowej znajdują się strony postępowania oraz ich pełnomocnicy (adwokaci). Na pierwszej rozprawie dopuszczalna jest także obecność publiczności, pod warunkiem, że powód i pozwany nie widzą przeciwwskazań i będzie to zgodne z zasadami współżycia społecznego.

Następnie protokolant wywołuje sprawę, podając tym samym numer sali, osoby wchodzące w skład sędziowski, godzinę rozpoczynającą rozprawę, sygnaturę akt, przedmiot sprawy (rozwód) oraz oznaczenia stron (kto jest powodem, a kto pozwanym).

W kolejnym kroku Przewodniczący weryfikuje obecność stron oraz świadków, sprawdza, czy prawidłowo zostali powiadomieni o sprawie oraz potwierdza ich tożsamość na podstawie dokumentu ze zdjęciem.

Jeżeli strony postępowania nadal podtrzymują, że nastąpił rozkład pożycia i chcą otrzymać rozwód, to sąd może przejść do kolejnego etapu.

W tym miejscu bardzo ważne jest to, czy orzeczenie rozwodu ma nastąpić z winy któregoś z małżonków. W przypadku, gdy strony nie chciały wskazywać winnego za koniec małżeństwa, to wyrok rozwodowy może zapaść nawet na pierwszej rozprawie.

Ile spraw rozwodowych czeka małżonków?

Sytuacja będzie wyglądała zupełnie inaczej w przypadku, gdy sąd musi podjąć decyzję w sprawie władzy rodzicielskiej dotyczącej małoletnich dzieci, kontaktach rodziców, czy wysokości alimentów. Konieczne więc będzie przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, określającego warunki bytowe dzieci. Sąd na pierwszej rozprawie nie ma możliwości wyznaczyć osoby, która zajmie się sprawą. Także posiadanie wspólnych dzieci na pewno będzie miało wpływ na to, jak długo potrwa proces rozwodowy.

Przy orzekaniu rozwodu sąd musi wziąć pod uwagę przede wszystkim dobro dzieci. Jego zadaniem jest wyznaczenie tego rodzica, który będzie gotowy nie tylko do ponoszenia kosztów utrzymania, ale też zapewnienia im bezpieczeństwa i stabilności. Sprawa rozwodowa na pewno potrwa znacznie dłużej, jeżeli małżonkowie nie będą mogli dojść do porozumienia.

Postępowanie dowodowe

Sąd nie może dokonać orzeczenia rozwodu z winy małżonków bez przeprowadzenia postępowania dowodowego. Jego celem jest wskazanie tego, kto faktycznie odpowiada za rozkład pożycia małżeńskiego. Konieczne jest więc wysłuchanie nie tylko stron, ale również zeznań świadków. W toku postępowania rozpatrywane są także dowody. Pod uwagę brane są zarówno te przedłożone wraz z pozwem, jak i te nowe przedstawione przez strony lub świadków.

W tym momencie strony muszą przedstawić zasadność swoich racji oraz wskazać, dlaczego to właśnie drugi z małżonków jest winny rozkładu pożycia.

Co więcej, w toku postępowania rozwodowego sąd nie decyduje o podziale majątku. Jeśli małżonkowie mieli wspólne dobra i nie doszli do porozumienia w kwestii podziału, to trzeba będzie przeprowadzić odrębne postępowanie, podczas którego rozdzieli majątek między małżonków na podstawie zgromadzonych dowodów.

Kiedy wszystkie formalności zostaną dopełnione, zostanie orzeczony rozwód i strony ponownie będą stanu wolnego.