„2. Rozwód kościelny, czyli stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego – kiedy, procedura, ile trwa, po co.”
„Co Bóg złączył, człowiek niech nie rozdziela” – tak głosi wiara katolicka. Teoretycznie żaden sąd nie ma mocy zakończyć zawartego przed Bogiem małżeństwa. Nie można też ponownie wziąć ślubu kościelnego, chyba że Sąd kościelny stwierdzi nieważność małżeństwa, potocznie nazywaną „rozwodem kościelnym”. Może dowieść, iż zostało ono zawarte nieważnie lub zostało zawarte i niedopełnione. Co to dokładnie oznacza?
Jak uzyskać „rozwód kościelny”?
Osoba chcąca uzyskać tzw. „rozwód kościelny” musi wskazać okoliczności niezbędne do jego orzeczenia, czyli przesłanki stwierdzenia nieważności małżeństwa. Mogą nimi być:
- przeszkody zrywające – zbyt młody wiek małżonków, różność religii, impotencja, istniejący już związek małżeński, przynależność do zakonu, przyjęcie święceń kapłańskich, pokrewieństwo, powinowactwo, związek osób spokrewnionych prawnie (na skutek adopcji), przyzwoitość publiczna.
- 2. wady zgody małżeńskiej – jest to sytuacja, kiedy to jeden z małżonków lub oboje w momencie zawierania związku małżeńskiego składają przysięgę wadliwie – świadomie lub nieświadomie, np.: w wyniku choroby psychicznej, uzależnienia, pozbawienia używania rozumu, pod warunkiem, ze strachu, pod przymusem, wykluczenie jakiegoś z istotnych przymiotów lub elementów małżeństwa (jedność, nierozerwalność, zrodzenie i wychowanie potomstwa).
- brak formy kanonicznej – m.in. brak upoważnienia osoby, kapłana asystującego przy zawieraniu małżeństwa.
Jak przebiega proces?
W pierwszej kolejności, musisz przygotować skargę powodową z wyjaśnieniem na jakiej podstawie domagasz się stwierdzenia nieważności małżeństwa. Składasz ją w sądzie kościelnym, który znajduję się praktycznie przy każdej diecezji oraz nie jest w żaden sposób powiązany z prawem krajowym. Sprawy odbywają się wyłącznie na płaszczyźnie prawa kanonicznego. Kontakt telefoniczny do takiego sądu uzyskasz od proboszcza swojej parafii lub znajdziesz na stronie internetowej diecezji. Do skargi trzeba dołączyć oryginał świadectwa ślubu oraz dokument potwierdzający stan cywilny (najczęściej kopię wyroku rozwodowego). Przewodniczący trybunału kościelnego wydaje dekret o przyjęciu lub odrzuceniu skargi. Jeżeli skarga została przyjęta, następuje proces sądowy. Jest to czas na to, aby strony przedłożyły wszelakie dowody i dokumenty, przesłuchiwani zostali świadkowie oraz powołani biegli sądowi. Na zakończenie postępowania dowodowego sąd wyznacza określony termin, w którym adwokaci i strony mogą zapoznać się z całością zebranych w sprawie akt oraz ustosunkować się do nich.
Później sąd wydaje wyrok. Strony mają prawo złożyć apelację do trybunału wyższej instancji.
Ile trwa „rozwód kościelny”?
Musisz mieć świadomość, że proces stwierdzenia nieważności małżeństwa może potrwać długo. Jego czas trwania zależy między innymi od liczby wezwanych świadków oraz ilości spraw podlegających rozpoznaniu. Sprawa zatem może trwać od roku do trzech lat w zależności od diecezji, dłuższe postępowania stanowią więc raczej rzadkość, w szczególności po wprowadzeniu nowych norm postępowania.
Obecnie postępowanie może trwać tylko 45 dni, jednak możliwość przeprowadzenia wskazanego procesu uzależniona jest od spełnienia określonych przesłanek, nie jest to więc postępowanie z którego każdy będzie mógł skorzystać.
Po co nam „rozwód kościelny”?
Zastanawiasz się w jakim celu starać się o rozwód kościelny, skoro już nie jesteśmy małżeństwem na postawie wyroku sądu cywilnego? Przede wszystkim po to, aby było możliwe ponowne pełne uczestniczenie w sakramentach i życiu Kościoła. Tylko wyrok stwierdzający nieważność małżeństwa kościelnego pozwoli Ci zawrzeć kolejny ślub kościelny.
