Niewątpliwym jest, że ślub i przyjęcie weselne to wielkie wydarzenia w życiu nowożeńców oraz ich rodzin. Nieco więcej zastanowienia i wyjaśnienia wymaga, czy wydarzenia te mają istotne znaczenie także dla polskich organów podatkowych.
Zasady rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT)
Małżonkom może przysługiwać uprawnienie do łącznego rozliczania podatku PIT, co zakłada, że podatek jest płatny w wymiarze podwójnej kwoty ustalonej od połowy łącznej kwoty ich dochodów. Najistotniejszą cechą tego rozwiązania jest to, że nie bierze się pod uwagę dysproporcji w zarobkach męża i żony. Okaże się ono bardzo atrakcyjne w przypadku, gdy wchodzący w związek małżeński podatnik podatku progresywnego indywidualnie osiąga dochód przekraczający próg podatkowy 85.528 zł rocznie (wobec czego musi rozliczać się według wyższej stawki – 32%), zaś ze względu na niższe albo zerowe zarobki małżonka, połowa ich wspólnego dochodu tego progu nie przekroczy. W tym przypadku, łączne rozliczenie małżonków nastąpi według niższej stawki – 18%, co pozwala na istotną oszczędność.
Warunkiem możliwości łącznego rozliczenia PIT jest pozostawanie w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, przez cały rok podatkowy. O zamiarze łącznego rozliczenia należy poinformować Urząd Skarbowy na piśmie poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola w deklaracji PIT za poprzedni rok.
Zasady opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn
Szczególnie korzystne dla małżonków są przepisy o podatku od spadków i darowizn, zwalniające do tego podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez jednego małżonka od drugiego tytułem spadku albo darowizny, jeżeli nabywca zgłosi nabycie właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Zgłoszenia należy dokonać, o ile suma takich darowizn lub spadków w okresie 5 lat przekroczy 9.637 zł. Przekroczenie tego progu powoduje bowiem, że w braku zgłoszenia konieczna będzie zapłata podatku w wysokości 3, 5 albo 7% od wartości darowizny. W razie przekroczenia wyżej wymienionego 6-miesięcznego terminu, możliwe jest dokonanie zgłoszenia wraz z pismem zwanym czynnym żalem, usprawiedliwiającym spóźnienie i wnoszące o nie wyciąganie z tego tytułu negatywnych konsekwencji względem podatnika. Ostrzega się, że wykrycie przez organy podatkowe nieujawnionej, a podlegającej opodatkowaniu darowizny może stanowić podstawę do wymierzenia kary i poniesienia wyższych kosztów.
Obowiązki podatkowe związane ze ślubem i weselem
Pod względem finansowym, ślub i wesele wiąże się przede wszystkim z ponoszonymi przez państwo młodych i ich rodziny wydatkami, które będą powodowały obowiązki podatkowe ich kontrahentów, takich jak dostawcy towarów i usług, najemcy sal weselnych i autokarów. Pewne obowiązki nowożeńców w zakresie wspomnianego już podatku od darowizn mogą jednak powstać w związku z przyjęciem prezentów ślubnych. Powstanie obowiązku i wysokość należnego podatku zależna jest od osoby darczyńcy. Jeżeli zalicza się on do zstępnych (np. syn, wnuk), wstępnych (np. matka, dziadek), jest pasierbem, rodzeństwem, ojczymem lub macochą – zgłoszenie darowizny do Naczelnika Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy zniesie powstanie obowiązku podatkowego bez względu na wartość darowizny, tak jak ma to miejsce między małżonkami. W braku zgłoszenia, podatek będzie należny od kwoty przekraczającej 9.637 zł, przy czym do tej kwoty należy doliczyć także inne darowizny (w tym ich prezenty ślubne) otrzymane w ciągu ostatnich 5 lat od wyżej wymienionych osób oraz zięcia, synowej i teściów (I grupa podatkowa). Jeśli chodzi o prezenty otrzymane od zstępnych rodzeństwa (np. bratanek), rodzeństwa rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwa małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków i małżonków innych zstępnych (II grupa podatkowa), podatek będzie należny od kwoty przekraczającej 7.276 zł. Od innych osób (III grupa podatkowa), od kwoty 4.902 zł. Wyżej wymienione limity dotyczą każdego z małżonków z osobna. Można zatem na podsumowanie stwierdzić, że w braku otrzymania innych darowizn w ciągu ostatnich 5 lat (jeżeli takie miały miejsce, to należy odliczyć ich wartość od następujących kwot), bez podatku i potrzeby dokonania zgłoszenia, małżonkowie przyjąć prezenty ślubne w sumie: od osób należących do I grupy podatkowej – o wartości do 19.274 zł, od II grupy podatkowej – do 14.552 zł, od III grupy podatkowej – do 9.804 zł. Prezenty od zstępnych, wstępnych, pasierbów, rodzeństwa, ojczyma i macochy można przyjąć bez podatku w każdej kwocie, ale należy to zgłosić do Naczelnika Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy.
Odpowiedzialność małżonka za długi podatkowe
Ordynacja podatkowa daje organom państwowym znaczne możliwości dochodzenia wierzytelności publicznoprawnych, które mogą wynikać przede wszystkim z podatków oraz należności do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przeciwieństwie do długów prywatnoprawnych, za wykonanie tego rodzaju obowiązków małżonek odpowiada nie tylko majątkiem osobistym, ale też całym majątkiem wspólnym obojga małżonków, niezależnie od tego, czy należność powstała przed, czy po zawarciu związku małżeńskiego, za zgodą drugiego małżonka czy bez tej zgody. Posiadanie długów podatkowych lub ZUS przez jednego z małżonków stanowi poważny argument za rozdzielnością majątkową.
***
Zawarcie związku małżeńskiego jest pod względem podatkowym zdarzeniem zasadniczo korzystnym dla małżonków. W niektórych sytuacjach może pozwolić na obniżenie podatku PIT i zwolnienie z podatku od spadków i darowizn. Z drugiej strony, należy zwrócić uwagę na właściwe rozliczenie prezentów weselnych i ewentualne zadłużenie małżonków z tytułu obowiązków podatkowych i należności ZUS.
Adam, Gierada, aplikant adwokacki
Katarzyna Zdunek-Dróżdż, radca prawny
