Alimenty na dziecko
Wychowanie dziecka to obowiązek każdego rodzica. Co się jednak dzieje w momencie, gdy małżeństwo bierze rozwód lub partnerzy się rozchodzą? W końcu każda osoba musi podjąć odpowiedzialność za potomstwo. Na ogół w tym momencie rozpoczyna się sprawy sądowe dotyczące obowiązku alimentacyjnego. Uznaje się, że dopóki rodzice żyją, niezależnie od wieku dziecka powinni je wspierać i dbać o zaspokajanie podstawowych, emocjonalnych potrzeb dziecka (do tego jednak sąd nie jest w stanie nikogo zmusić). Nieco inaczej prezentuje się obowiązkowe pokrycie kosztów jego utrzymania.
Kto płaci alimenty na dziecko?
Alimenty na dziecko płaci rodzic, któremu są nie przyznał pełnych praw do opieki. Oznacza to, że jeśli małżeństwo bierze rozwój i mają dziecko/dzieci, zasądzone alimenty płaci osoba, która opuszcza dom rodzinny i nie będzie na co dzień mieszkać z dzieckiem. Na ogół jest to ojciec dziecka, lecz zdarzają się wyjątki. Oczywiście nie trzeba być małżeństwem, aby odnieść się do obowiązku alimentacyjnego. Każdy mężczyzna jest zobowiązany do płacenia alimentów, gdy zostanie mu udowodnione ojcostwo. Podsumowując, obowiązek świadczeń alimentacyjnych spoczywa na biologicznym rodzicu nie sprawującym pełnej opieki nad dzieckiem.
Kto może żądać alimentów i kiedy sprawa trafia do sądu?
Oboje rodziców mają obowiązek łożenia na dziecko – gdy jedno z nich się uchyla, drugie może skierować sprawę do sądu, a więc złożyć wniosek o zasądzenie alimentów. Małżeństwo wcale nie musi być po rozwodzie, wystarczy, że rodzic ubiegający się o alimenty na dziecko złoży do sądu odpowiednie podanie.
Jak długo rodzice muszą płacić alimenty?
Wiele osób uważa, że obowiązek alimentacyjny trwa jedynie do momentu ukończenia przez dziecko 18. roku życia, czyli do uzyskania przez niego pełnoletności. Nic bardziej mylnego. Zgodnie z zasadami prawa rodzinnego, taki obowiązek spoczywa na rodzicu do czasu, aż dziecko będzie w stanie samodzielnie się utrzymać, nawet, jeśli już ukończyło 18. rok życia. Co należy rozumieć przez stwierdzenie samodzielnego utrzymania się? Zwykle jest to zdobycie przez dziecko zawodu lub kwalifikacji uprawniających do wykonywania określonego zawodu, co umożliwi mu samodzielne pokrycie kosztów utrzymania. Obowiązek łożenia na dziecko ma miejsce także w sytuacjach, gdy ciężka choroba uniemożliwia podjęcie pracy zarobkowej.
Aby nie wykorzystywać sytuacji, obowiązek alimentacyjny może zostać zniesiony w sytuacji, gdy dziecko celowo przedłuża naukę, np. często zmieniając szkołę lub kierunek studiów. Należy jednak pamiętać, że tylko przeprowadzone postępowanie sądowe może unieważnić konieczność płacenia alimentów. Kodeks rodzinny nie wskazuje konkretnego wieku dziecka, w którym kończy się świadczenie wychowawcze.
Zniesienie obowiązku alimentacyjnego
Zniesienie obowiązku alimentacyjnego możliwe jest w momencie, gdy:
- dziecko jest w stanie samodzielnie się utrzymać
- realizowanie świadczeń alimentacyjnych wiąże się z nadmiernym uszczerbkiem finansowym dla zobowiązanego rodzica
- dziecko nie dąży do samodzielności, choć jest to możliwe
- żądanie świadczeń alimentacyjnych jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego
Sprawa dotycząca zaprzestania płacenia alimentów toczy się w postępowaniu sądowym, co oznacza, że jej zainicjowanie wymaga złożenia odpowiedniego wniosku.
Alimenty na dziecko a sprawowanie nad nim pieczy zastępczej
Gdy dziecko przebywa w domu dziecka, czyli w systemie pieczy zastępczej, rodzice dziecka w dalszym ciągu zobowiązani są do płacenia świadczeń alimentacyjnych. Zmianie podlega jedynie to, jakiej wysokości kosztów wymaga utrzymanie dziecka. Nie należy płacić alimentów rodzicowi, który wcześniej sprawował opiekę, lecz bezpośrednio wskazanym przez sąd osobom placówki, w której dziecko przebywa w danym momencie.
Od czego zależy wysokość alimentów?
Wysokość alimentów zależy od dwóch podstawowych czynników:
- udowodnionych i przedstawionych kosztów utrzymania dziecka (inaczej: usprawiedliwione potrzeby dziecka)
- majątkowych możliwości zobowiązanego
Kodeks rodzinny nie odnosi się do konkretnych, ustalonych z góry widełek kwot, które należy przeznaczyć na obowiązek alimentacyjny. Pierwszym krokiem jest określenie miejsca zamieszkania dziecka i ocena kosztów wychowania dziecka, biorąc pod uwagę jego stan zdrowia, stopień edukacji i potrzeby indywidualne. W drugiej kolejności sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia alimentów. W dowolnym momencie sąd może uznać za konieczne obniżenie alimentów – dzieje się tak np. gdy zobowiązany do ich płacenia rodzic nie jest zdolny do pracy zarobkowej (możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej znacznie spadają) lub gdy utrzymanie dziecka nie wymaga wskazanych wcześniej nakładów finansowych. W drugiej sytuacji przykładem może być ukończenie przez dziecko szkoły prywatnej i rozpoczęcie nauki w placówce publicznej.
Miejsce może mieć również podwyższenie alimentów, co następuje w sytuacji gdy rozszerza się zakres potrzeb dziecka, np. zaczyna naukę w szkole prywatnej. Wysokość alimentów może wzrosnąć w momencie otrzymania przez pozwanego rodzica lepszej pracy lub przy obniżeniu jego kosztów utrzymania. Ponadto wysokość alimentów zależy od tego, czy para posiada wspólnie jedno dziecko czy więcej.
Zawsze konieczne jest postępowanie sądowe, aby uznać zmianę wysokości alimentów.
Na co można wydać alimenty na dziecko?
Jak wskazuje nazwa, matka dziecka lub ojciec dziecka mogą wydawać otrzymane pieniądze wyłącznie na potrzeby dziecka. W szczególności powinny pokrywać wydatki związane z jego wyżywieniem, zakupem odzieży, leczeniem, edukacją oraz zaspokajaniem potrzeb mieszkalnych. Do potrzeb dziecka zalicza się również rozwijanie i kształtowanie jego zainteresowań, dlatego zakres świadczeń alimentacyjnych obejmuje również dodatkowe zajęcia językowe, zajęcia ruchowe, wyjazdy w okresie ferii i letnich wakacji, wyjścia do kina czy teatru oraz zakup niezbędnego sprzętu elektronicznego.
Co robić, gdy rodzic nie płaci alimentów?
Niestety, częstym zjawiskiem jest uchylanie się od płacenia alimentów lub nie przestrzeganie ustalonej wysokości alimentów. Jeśli nie można załatwić sytuacji polubownie, w pierwszej kolejności należy udać się do komornika sądowego – ma on prawo egzekwować należność od osoby uchylającej się. Oczywiście i w tym wypadku należy wypełnić odpowiedni wniosek. W niektórych sytuacjach płacić alimenty mogą także dziadkowie, gdy posiadają stały dochód, a zaangażowanie rodzica, który powinien płacić alimenty jest zerowe lub gdy nie można zlokalizować miejsca zamieszkania pozwanego. Ma to miejsce jednak wyłącznie w sytuacji, gdy rodzic sprawujący opiekę nad dzieckiem nie jest w stanie utrzymać się i zapewnić dziecku podstawowych potrzeb, np. jedzenia.
Zawiadomienie do prokuratury
Kolejnym krokiem jest złożenie wniosku do prokuratory. Zobowiązany rodzic, który nie uiścił 3 opłat alimentacyjnych z rzędu, dopuszcza się przestępstwa ściganego z urzędu. Podlega ono karze grzywny lub nawet pozbawienia wolności.
Fundusz alimentacyjny
Z funduszu alimentacyjnego, a więc z pomocy państwa, można skorzystać w sytuacji, gdy obydwa wcześniejsze sposoby zawiodą, należy przy tym spełnić 2 kryteria:
- dziecko nie może ukończyć 18. roku życia lub 25. roku życia gdy wciąż się uczy
- nie można przekroczyć ustalonego miesięcznego dochodu netto na osobę
Ustalony dochód netto na osobę jest zwykle bardzo niski, dlatego wielu rodzinom trudno jest spełnić obydwa kryteria funduszu alimentacyjnego jednocześnie. Warto wiedzieć, że państwo ma obowiązek płacić alimenty także w sytuacji, gdy zobowiązany rodzic się uchyla, a dziecko posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wówczas można pobierać alimenty bezterminowo. Warto również starać się o świadczenia rodzinne.
Czym są alimenty natychmiastowe?
Mianem alimentów natychmiastowych określamy świadczenia dochodzone w zupełnie innym trybie. Ich wysokość określa sąd na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku kalendarzowym. Zgodnie z projektem, ustawa ma wejść w życie po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia. Odnosi się do wyregulowania czasy uzyskania alimentów oraz ich wysokości, dzięki czemu całe postępowanie jest proste i przejrzyste.
